Odporność psychiczna (inaczej rezyliencja) w dynamicznym świecie biznesu jest jednym z najważniejszych czynników determinujących sukces liderów i organizacji. To właśnie ona pozwala skutecznie reagować na wyzwania, podejmować trudne decyzje i utrzymywać stabilność emocjonalną w sytuacjach presji. Na co dzień pracuję z liderami, liderkami i ich zespołami, pomagając im budować tę kluczową kompetencję. W tym artykule podzielę się swoją wiedzą na temat odporności psychicznej oraz przeanalizuję talenty Gallupa, które mogą wspierać lub utrudniać zarządzanie emocjami w środowisku biznesowym.
Czy odporność psychiczna i rezyliencja znaczą to samo?
Choć często używane zamiennie, terminy „odporność psychiczna” i „rezyliencja” nie są tożsame, choć mają wiele wspólnych cech.
Odporność psychiczna odnosi się do wewnętrznej zdolności człowieka do radzenia sobie ze stresem, utrzymania stabilności emocjonalnej i zachowania skuteczności działania pomimo przeciwności. Jest to umiejętność, którą można rozwijać poprzez świadome strategie zarządzania stresem, budowanie pewności siebie oraz praktykowanie zdrowych nawyków myślowych.
Z kolei rezyliencja, często określana jako „sprężystość psychiczna”, podkreśla aspekt adaptacyjny – zdolność do powrotu do równowagi po trudnych sytuacjach i czerpania nauki z doświadczeń. To dynamiczny proces, który obejmuje nie tylko przetrwanie trudności, ale także wzrastanie w ich wyniku. Osoba rezylientna nie tylko skutecznie radzi sobie z wyzwaniami, ale również potrafi rozwijać nowe strategie i przekształcać trudności w możliwości.
Odporność psychiczna i rezyliencja w biznesie – czym jest i dlaczego jest kluczowa do osiągania sukcesu?
W kontekście biznesowym odporność psychiczna może być postrzegana jako umiejętność utrzymania stabilności w sytuacjach stresu, podczas gdy rezyliencja dotyczy długoterminowego procesu adaptacji, uczenia się i rozwijania umiejętności w odpowiedzi na zmiany. Oba te pojęcia są niezwykle istotne dla liderów i organizacji – odporność psychiczna pozwala efektywnie działać w warunkach presji, a rezyliencja zapewnia zdolność do regeneracji i rozwoju po trudnych doświadczeniach. Świadome kształtowanie zarówno odporności, jak i rezyliencji, sprawia, że liderzy i zespoły nie tylko radzą sobie z wyzwaniami, ale także potrafią na nich budować swoją siłę i przewagę konkurencyjną.
Odporność psychiczna i rezyliencja to fundamenty, który pozwalają liderom i zespołom nie tylko przetrwać kryzysy, ale także rozwijać się w ich obliczu.
W pracy z moimi klientami często podkreślam, że odporność psychiczna opiera się na kilku kluczowych filarach:
- Kontrola – poczucie sprawczości i umiejętność wpływania na sytuacje.
- Zaangażowanie – konsekwencja w realizacji celów pomimo trudności.
- Wyzwania – postrzeganie problemów jako okazji do nauki i rozwoju.
- Pewność siebie – wiara we własne kompetencje i skuteczność działań.
- Trenowanie komunikacji w sytuacjach konfliktowych i trudnych – umiejętność wyrażania własnych potrzeb i radzenia sobie z napięciem w relacjach biznesowych, co pozwala skutecznie rozwiązywać konflikty i ograniczać stres wynikający z nieporozumień.
Liderzy odporni psychicznie nie ulegają panice w obliczu trudnych decyzji, potrafią rozmawiać konstruktywnie o problemach i zarządzać zmianą oraz motywować zespoły nawet w najbardziej wymagających okolicznościach. Ich siła leży w umiejętności regulacji emocji i konsekwentnym dążeniu do celu mimo przeciwności losu, z zachowaniem szacunku do siebie i innych ludzi.
Talenty Gallupa a praca z emocjami w biznesie
Model 34 talentów Gallupa, którym posługuję się w pracy z liderami i liderkami, pozwala lepiej zrozumieć indywidualne predyspozycje i sposoby reagowania na stresujące sytuacje. Niektóre talenty naturalnie wspierają odporność psychiczną, podczas gdy inne mogą generować większą podatność na stres czy negatywne myślenie.
Talenty ułatwiające pracę z emocjami i wzmacniające odporność psychiczną:
- Optymista (Positivity) – wspiera utrzymanie pozytywnego nastawienia, nawet w trudnych sytuacjach.
- Elastyczność (Adaptability) – pozwala na szybkie dostosowywanie się do zmian i unikanie sztywności myślenia.
- Rozwijanie innych (Developer) – koncentruje się na wzmacnianiu potencjału innych, co daje poczucie sensu i motywacji.
- Zbieranie informacji (Input) – pomaga racjonalizować sytuacje i podejmować decyzje na podstawie danych.
- Strateg (Strategic) – ułatwia przewidywanie konsekwencji działań i skuteczne planowanie, co redukuje poziom stresu.
- Pewność siebie (Self-Assurance) – daje wewnętrzne przekonanie o własnej skuteczności, co pomaga w podejmowaniu decyzji i radzeniu sobie z presją otoczenia.
Talenty wymagające większej pracy nad sobą:
- Osiąganie (Achiever) – może prowadzić do nadmiernego obciążenia i wypalenia, jeśli nie towarzyszy mu dbałość o regenerację.
- Dyscyplina (Discipline) – skłonność do sztywnego planowania może generować stres w obliczu nieprzewidzianych zmian.
- Maksymalista (Maximizer) – ciągłe dążenie do perfekcji może prowadzić do frustracji i niezadowolenia.
- Naprawianie (Restorative) – koncentrowanie się na problemach i ich rozwiązywaniu może sprawiać, że osoba stale widzi wyzwania zamiast szans.
- Analityk (Analytical) – tendencja do głębokiej analizy może prowadzić do przeciążenia informacyjnego i trudności w podejmowaniu decyzji.
Oczywiście, wszystko zależy, w jakim towarzystwie innych talentów występują ww. talenty u Ciebie oraz jak używasz świadomie kompetencji do pracy z ich „balkonami” i „piwnicami”.
Polecana literatura, filmy i podcasty
Aby pogłębić temat odporności psychicznej oraz rezyliencji, warto sięgnąć po:
- „Rezyliencja” Ricka Hansona – książka o budowaniu odporności psychicznej poprzez świadome wzmacnianie pozytywnych doświadczeń.
- „Mindset” Carol Dweck – klasyczna pozycja o elastycznym nastawieniu i jego wpływie na sukces.
- „Sztuka bycia nielubianym” Ichiro Kishimi, Fumitake Koga – o budowaniu pewności siebie i odporności psychicznej poprzez akceptację siebie i niezależność od opinii innych.
- „Potęga teraźniejszości” Eckharta Tolle – książka ucząca, jak zarządzać stresem poprzez bycie obecnym w chwili i odpuszczanie niepotrzebnych napięć.
- „Dogadać się z innymi” Marshalla B. Rosenberga – praktyczny przewodnik po Porozumieniu bez Przemocy (NVC), który pomaga w budowaniu zdrowej komunikacji i redukcji stresu interpersonalnego.
- Podcast „The Resilient Leader” – rozmowy z liderami i liderkami o tym, jak radzą sobie ze stresem i wyzwaniami.
- Podcast „A Bit of Optimism” Simona Sineka – inspirujące rozmowy o przywództwie, motywacji i znajdowaniu siły w trudnych sytuacjach.
- Film „Peaceful Warrior” – inspirująca historia o wewnętrznej sile i pokonywaniu ograniczeń.
Odporność psychiczną można i warto rozwijać – to inwestycja, która procentuje zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym.